Bianet’in 1 Ocak – 31 Aralık 2018 döneminde Türkiye’deki yerel, ulusal ve internet basınına yansıyan haberlerden derlediği güncel verilere göre, erkekler 2018’de en az 255 kadını, aralarında 3 bebeğin de olduğu 20 çocuğu ve kadınların yanında bulunan en az 39 erkeği öldürdü.
Aynı dönemde erkekler, 61 kadına tecavüz etti, 188 kadını taciz etti, aralarında kız çocuklarının da bulunduğu en az 516 kadını zorla seks işçiliğine zorladı. Ayrıca 347 kız çocuğuna cinsel istismarda bulundu ve en az 380 kadını yaraladı.
Son beş yılda erkekler toplamda 1371 kadını öldürdü, 2075 kadını yaraladı.
Bunların yanı sıra, önceki yıllarda işlenmiş 10 faili meçhul cinayetin failleri belirlendi. Bu cinayetler Antalya (1), Diyarbakır (2), Elazığ (1), İstanbul (1), İzmir (2), Mersin (2) ve Sinop’ta (1) işlendi. Ancak 2018’de işlenen 10 kadın cinayetinin faili hâlâ belirlenemedi ya da basına yansımadı.
Ayrıca en az 40 kadın şüpheli şekilde öldü ya da intihar etti. Bu şüpheli ölümlerden 1’i trans kadına aitti.
Erkekler 2018’de ayrıca 18 kadını öldürmeye teşebbüs etti, 16 kadını kaçırmaya çalıştı. Kaçırılmaya çalışılan kadınların bazıları yanlarında çocuklarıyla birlikteydi. Erkeklerin, bu çocukları annelerinden öç almak için kaçırdığı ifade edildi.
Cinayet
Erkekler, 2018’de en az 255 kadını, aralarında üç bebeğin de olduğu 20 çocuğu ve olay sırasında kadınların yanında olan en az 39 erkeği öldürdü.
✦ Erkekler, kadınları nerede öldürdü?
Öldürülen kadınların 147’si kendi evinde ya da ailesinin evinde öldürüldü. Erkekler, 60 kadını park, adliye önü, evinin önü, AVM gibi kamusal alanlarda, 10’unu ise araç içinde öldürdü.
Öldürülen kadınların 23’ü göçmendi. Bunlardan dördünün hangi ülkeden geldiği tespit edilemezken; 10’u Suriyeli, 2’si Afgan, 1’i Kırgızistanlı, 1’i Almanyalı, 1’i Azerbaycanlı, 1’i Türkmenistanlı, 1’i Faslı, 1’i Özbekistanlı ve 1’i Kazakistanlıydı.
✦ Kadınları kim öldürdü?
Kadınların yarısından fazlası kocaları tarafından öldürüldü. Toplamda 162 kadın kocaları, dini nikâhlı kocaları veya sevgilileri tarafından öldürüldü. 18 kadın eski sevgilisi ya da eski kocası, 20 kadın ağabey, baba, torun gibi aile üyeleri, 13 kadın ise amca veya yeğen gibi akrabaları tarafından öldürüldü.
20 kadının faili haberlere yalnızca “tanıdığı” olarak yansıdı. Kadınların iki faili tamamen tanımadığı kişilerdi. Ayrıca iki fail, kadınları öldürmeden önce tecavüz etti. En az 10 failin kimliği ise basına hiç yansımadı.
✦ Erkekler kadınları nasıl öldürdüler?
Erkekler, kadınların yarısından fazlasını ateşli silahlarla öldürdü. Katillerden biri, cezaevinden izinli çıkıp cinayet işledi (Mart – Ankara).
Kadınların 153’ü tabanca veya tüfekle, 76’sı bıçak, keser, orak gibi kesici aletlerle öldürüldü. 10 kadın, eşarp ya da ellerle boğularak; 5 kadın işkence edilerek, 8 kadın ise darp edilerek hayatını kaybetti.
En az 3 kadının ölüm şekli basına yansımadı.
✦ Erkekler kadınları hangi bahanelerle öldürdü?
Erkekler, kadınların 76’sını ayrılmak ya da boşanmak istemeleri, sevgili olmayı veya görüşmeyi reddetmeleri nedeniyle öldürdü. 25 kadın ise kıskançlık bahanesiyle (telefona bakmamak, “ben senden daha çok kazanırım” demek, sosyal medya kullanımı gibi gerekçelerle) öldürüldü.
Kadınların en az 7’si nedeni açıklanmayan tartışmalar sonrası, 15’i ise hırsızlık, dışarı çıkmak isteme, ablası veya kızının kocasından boşanmak istemesi, tecavüze direnme, yemek yapmamak, para vermemek gibi çeşitli gerekçelerle öldürüldü. Öldürülen en az 111 kadının cinayet nedeni ise basına hiç yansımadı.
Ayrıca öldürülen en az 5 kadın erken yaşta zorla evlendirilmişti.
✦ Hukuki Süreç
Bir katil, daha önce de cinayetten hüküm giymişti (Mayıs – Bursa). Kadınları öldüren erkeklerden 37’si intihar etti, 7’si intihara teşebbüs etti. Faillerden 9’u tutuklandı, 3’ü gözaltına alındı. Cinayetlerin ardından 22 erkek polise teslim oldu, 3 erkek ise kaçtı.
Çocuk Cinayeti
Erkekler, 2018’de şiddet uyguladıkları kadınlara zarar vermek ya da öç almak bahanesiyle en az 20 çocuğu öldürdü. Öldürülen çocuklardan en az 3’ü bebek, 2’si Suriyeliydi.
Çocuklardan 8’i ebeveynleri boşanma aşamasında olan ailelerin çocuklarıydı. Boşanma sürecindeki babalardan en az 4’ü öç alma duygusuyla çocuklarını öldürdü.
Faillerin dağılımına bakıldığında: 13 çocuk babası, 2 çocuk üvey babası, 3 çocuk annesinin ya da ablasının eski sevgilisi, 1 çocuk komşusu, 1 çocuk da babasının kuzeni tarafından öldürüldü.
Ölüm şekillerinde ise 3 çocuk ateşli silahlarla, 4 çocuk boğularak, 2 çocuk ise bıçakla öldürüldü.
Öldürülen çocuklardan 2’sinin annesi daha önce polise şikâyette bulunmuş, fakat şikâyetler dikkate alınmamıştı. Bir başka vakada ise çocuğun annesinin koruma kararı bitmişti. Kadın yeni koruma kararı talep etmiş, ancak karar çocuk öldürüldükten iki gün sonra alınabilmişti.
✦ Hukuki Süreç
Faillerden 1’i kaçtı, 2’si intihar etti, 1’i intihara teşebbüs etti. Faillerden 2’si teslim oldu, 5’i tutuklandı, 1’i ise gözaltına alındı.
Tecavüz
2018 yılında medyaya 61 tecavüz vakası yansıdı. Bu vakaların 4’ünde kadınlar gasp edildi, kadınların %18’i (11 kadın) tecavüz sonrası darp edildi. En az 2 kadın tehdit edildi, 1 kadın ise tecavüz sonrası öldürüldü.
Yıl içinde öne çıkan vakalardan biri Kars’ta, Şubat ayında yaşandı. 5,5 aylık hamile ve zihinsel engelli bir kadının cinsel saldırıya uğradığı belirlendi.
Tecavüze uğrayan kadınlardan 10’u göçmendi: Suriye’den 2, Gürcistan’dan 1, Kazakistan’dan 1, Azerbaycan’dan 1, Gana’dan 1, İngiltere’den 1 ve Kırgızistan’dan 2 kadın. Ayrıca 1 kadın için yalnızca “yabancı uyruklu” ifadesi kullanıldı. Bunun dışında 10 kadın engelliydi.
Failler arasında 5 güvenlik görevlisi (biri özel harekâtçı, dördü polis) ile bir jinekolog yer aldı. Kadınların 10’u faillerini tanımıyordu; bu kişiler arasında kendini polis gibi tanıtan bir erkek ve hırsızlık için eve girenler vardı. En az 46 fail mağdurların sosyal çevresinden (aynı köyden kişiler, tanıdıklar, akrabalar) oluşuyordu. Ayrıca 5 kadın sevgili, koca ya da eski sevgilileri, 5 kadın ise baba ve amca gibi yakın akrabaları tarafından tecavüze uğradı. 3 kadın komşuları, en az 8 kadın da polis, taksi şoförü veya jinekolog gibi hizmet aldıkları kişiler tarafından saldırıya uğradı.
Tecavüze uğrayan kadınlardan biri seks işçisiydi ve müşterisi tarafından tecavüze uğradı. Vakaların 18’i kamusal alanlarda (otel, dağlık alan, orman, kafe, işyeri vb.), 36’sı ise evlerde gerçekleşti.
✦ Hukuki Süreç
Faillerden 37’si tutuklandı. Bunlardan 2’si (Adana, Ağustos; İstanbul, Mart) başka suçlardan dolayı cezaevine konuldu. Toplam 38 fail gözaltına alındı. Faillerin 13’ü serbest bırakıldı, bunların 5’i adli kontrol şartıyla salıverildi. 3 fail ise “kaçtı” ya da “aranıyor” olarak basına yansıdı.
Taciz
2018 yılında erkekler 188 kadını taciz etti. Kadınların büyük bölümü, kendilerini taciz eden 256 erkeği tanımıyordu. Bu erkekler arasında Konya’da bir göç idaresi müdürü (Şubat), Manisa’da ve Zonguldak’ta iki otobüs şoförü (Ekim, Mayıs), İstanbul’da bir garson (Eylül), Manisa’da kocasının husumetli olduğu arkadaşı (Mart) ve Kocaeli’de kendisini kargocu olarak tanıtan bir kişi (Ağustos) yer aldı.
Tacizciler arasında kadınların tanıdığı kişiler de vardı. Arkadaş, eski sevgili ya da eski koca konumundaki 12 erkek kadınları taciz etti. Bunlardan biri sosyal medyada tanıştığı erkekti (Şubat). Ayrıca bir oyuncu (Haziran), bir akraba (Eylül) ve bir baba (Kasım) da failler arasında yer aldı. Beş kadına tacizde bulunan kişiler arasında iki üniversite öğretim üyesi, bir üniversite çalışanı ve iki öğretmen bulunuyordu.
Sekiz kadın işyerinde, üstü, işvereni, iş arkadaşı ya da ev işvereni tarafından tacize uğradı. İki kadın ise köy muhtarları tarafından taciz edildi.
Tacizlerin yarısından fazlası sözlü veya fiziksel taciz şeklinde gerçekleşti. Erkekler 13 kadını teşhircilik veya röntgencilik yoluyla taciz etti. 145 kadın sözlü ya da fiziksel olarak taciz edildi. Altı kadın, kıyafetlerine karışılarak tacize uğradı. Bir kadının ise iç çamaşırı çalındı (Şubat).
✦ Hukuki Süreç
Faillerden 12’sinin daha önce taciz nedeniyle suç kaydı olduğu ortaya çıktı. Yıl içinde 21 fail gözaltına alındı; bunlardan 6’sı adli kontrol şartıyla serbest bırakıldı. En az 51 fail tutuklandı, en az 10 erkek hakkında soruşturma başlatıldı.
İstanbul’da bir erkeğe 3 ay, bir diğerine ise 2 ay süreyle kadına yaklaşmama cezası verildi (Nisan ve Mayıs). Adana’da bir fail, taciz ettiği kadın tarafından öldürüldü (Nisan). Kocaeli’nde öğrencisini taciz eden bir üniversite öğretim üyesi görevinden ihraç edildi.
Çocuk İstismarı
erkekler, 2018 yılında 347 kız çocuğuna ve en az dört oğlan çocuğuna cinsel istismarda bulundu. Basına yansıyan fail erkek sayısı 249 olarak kaydedildi.
Kız çocuklarından beşi, uğradıkları tecavüz sonucu hamile kaldı. Bu vakaların biri Ocak’ta, biri Şubat’ta, ikisi Haziran’da ve biri Eylül ayında yaşandı. Yedi kız çocuğunun engelli olduğu, iki kız çocuğunun ise Suriyeli olduğu belirtildi.
Mayıs ayında bir kız çocuğu zorla evlendirildi. Bir başka kız çocuğuna ise zorla dini nikâh kıyılmak istendi. Ağustos ayında dört kız çocuğu, aileleri tarafından zorla evlendirilmek istenerek istismara uğradı. Yine Ağustos’ta dört kız çocuğu, Eylül’de ise iki kız çocuğu seks işçiliğine zorlandı.
✦ Çocukları kim taciz etti?
Kız çocuklarının 37’si, eski sevgili, esnaf, işveren ya da yöneticileri tarafından cinsel istismara uğradı. 23 kız çocuğu okul çalışanları (kantinci, temizlikçi), 18 kız çocuğu ise okul müdürleri tarafından istismar edildi. Ayrıca 24 kız çocuğu öğretmenlerinin cinsel istismarına maruz kaldı. Tacizci öğretmenlerden altısının din öğretmeni olduğu kaydedildi.
Komşu, mahalle ya da köyden tanıdıkları 13 fail kız çocuklarını istismar etti. Babaların ve erkek kardeşlerin failler arasında olduğu 17 vaka, üvey baba ve dedelerin failleri olduğu dört vaka basına yansıdı. Akrabalar tarafından istismara uğrayan kız çocuklarının sayısı ise 12 oldu. Üç kız çocuğu sosyal medyada tanıştıkları kişilerce istismara uğrarken, iki kız çocuğu da doktorlar tarafından cinsel istismara maruz kaldı.
Kız çocuklarının 67’si kendilerine cinsel istismarda bulunan kişileri tanımadığını belirtirken, dokuzu failleri tanıyordu.
✦ Erkekler çocukları nerede istismar etti?
Çocuk istismar vakalarının 12’si evlerde, 22’si okul, okul çevresi ve okul servislerinde, 15’i ise park, hastane, sokak gibi kamusal alanlarda gerçekleşti.
Bu vakaların 16’sı aileler, 17’si ise aralarında rehberlik öğretmenlerinin de bulunduğu öğretmenler tarafından ortaya çıkarıldı. Bir olay ailenin eve kamera yerleştirmesiyle (Ocak), bir diğeriyse çocuğun hamile olduğunun anlaşılmasıyla (Şubat) gün yüzüne çıktı.
✦ Hukuki Süreç
Çocuk istismarlarında 122 fail tutuklandı, 54 fail gözaltına alındı. Faillerden 29’u adli kontrol şartıyla serbest bırakıldı. Sekiz fail hakkında savcılık soruşturması başlatılırken, devlet memuru olan beş fail görevden uzaklaştırıldı. En az 30 fail ise herhangi bir yaptırım uygulanmadan serbest bırakıldı.
Şubat ayında bir failin talebi üzerine davaya yayın yasağı getirildi. Temmuz ayında Şırnak’ta profesyonel asker olan bir fail hakkında ise hiçbir işlem yapılmadı.
Aralık ayında Erzurum’da görülen bir davada, bir faile cinsel istismar suçundan 8 yıl 6 ay hapis cezası verildi. Ancak failin 65 yaşında olması gerekçe gösterilerek cezanın uygulanmamasına karar verildi.
Şiddet-Yaralama
2018’de basına yansıyan bilgilere göre erkeklerin şiddetine uğrayan kadın sayısı 380 oldu. Bu kadınlardan en az 23’ü ağır yaralandı.
Kadınlara şiddet uygulayan faillerin ilişkisel dağılımı şöyle kaydedildi: 120 kadın kocaları veya dini nikâhlı kocaları, 35 kadın sevgili ya da nişanlıları, 18 kadın baba, oğul veya erkek kardeşleri, 14 kadın akrabaları, 29 kadın ise eski kocaları ya da eski sevgilileri tarafından şiddete uğradı. Ayrıca 42 kadın, aralarında vali, polis, spor antrenörü, esnaf, komşu, hırsız, öğrenci, kuaför ve tedavi ettiği hastasının da bulunduğu kişiler tarafından şiddete maruz bırakıldı.
Aralık ayında şiddete uğrayan kadınlardan biri, erken yaşta zorla evlendirilmiş bir kadındı.
✦ Hukuki Süreç
2018’de kadınlara şiddet uygulayan faillerden 43 erkek tutuklandı. 16 fail ifadesi alındıktan sonra serbest bırakıldı, 7 fail hakkında ise hiçbir hukuki ya da idari işlem yapılmadı. 57 fail gözaltına alındı, 8 fail adli kontrolle serbest bırakıldı. Ayrıca 6 fail hakkında hukuki ve idari soruşturma başlatıldı.
En az 17 fail, medyaya “aranıyor” ya da “kaçtı” şeklinde yansıdı.
Temmuz ve Haziran aylarında şiddet gören iki kadın faillerini öldürdü. Şubat ayında şiddet uygulayan Kırıkkale Valisi Ö.Ç. hakkında İçişleri Bakanlığı soruşturma başlattı. Aralık ayında ise bir kadına şiddet uygulayan dört komiser hakkında soruşturma açıldı.
Seks İşçiliğine Zorlama
Erkekler, aralarında kız çocuklarının da bulunduğu 516 kadını seks işçiliğine zorladı. Bu kadınlardan en az 243’ü Rusya, Moldovya, Uganda, Özbekistan gibi ülkelerden gelmişti. Seks işçiliğine zorlanan Türkiyeli kadınlardan biri ise engelliydi.
✦ Hukuki Süreç
Faillerden 237’si tutuklandı, 230’u gözaltına alındı. Bir fail adli kontrol şartıyla serbest bırakıldı. Ayrıca iki fail, basına “aranıyor” olarak yansıdı.
2018 Trans Cinayetleri
2018’de Türkiye’de dört trans kadın öldürüldü. Hayatını kaybedenlerin isimleri şöyleydi: Simge, Begüm, Esra ve Kristina.
Erkekler ayrıca homofobik nefret nedeniyle iki erkeği eşcinsel sandıkları için öldürdü (Ankara – Ocak). Bir trans kadın evinde ölü bulundu, iki trans kadının ise intihar ettiği öne sürüldü. Beş trans kadın şiddete maruz kaldı.
-
İstanbul’da İranlı A.K. (27), seks işçisi Azerbaycanlı trans kadın Kristina’yı öldürdü.
-
Ankara’da trans kadın Nefes evinde ölü bulundu.
-
İstanbul ve İzmir’de iki trans kadının intihar ettiği öne sürüldü; her ikisi de aileleri tarafından tehdit ediliyordu.
-
Adana, Ankara, Samsun ve İstanbul’da beş trans kadın şiddete uğradı. Faillerden dördü kadınların tanımadığı erkeklerdi, biri ise polis memuruydu. Sadece cinayet zanlısı tutuklandı.
-
İstanbul’da N.B.C., komşusu trans kadın K.A.’ya bahçesinde kedi beslediği için “binada travesti istemiyorum” diyerek sopayla saldırdı. Kadının direnmesi üzerine K.A.’ya ve onu korumaya çalışan arkadaşı M.D.’ye tüfekle ateş etti, M.D. yaralandı.
-
Yalova’da kalabalık bir erkek grubu, İranlı mülteci trans A. ve sevgilisine sokakta sopalarla ve bıçaklarla saldırdı.
-
Samsun’da M.S., sevgilisi trans Simge’yi (24) tabancayla öldürdü; ardından kaçtı, fakat yakalandı.
-
Ankara’da bir erkek, eski sevgilisi trans S.K.’yi darp edip bıçakladı; daha büyük bir bıçak almak için mutfağa gittiği sırada kadın balkondan atlayarak kurtuldu.
-
Bursa’da seks işçisi trans kadın Begüm, kaybolduktan 10 gün sonra bir otel odasında ölü bulundu.
-
Ankara’da bir erkek, sevgilisi trans E.’yi ayrılmak istediği için darp etti. Kadın şikâyetçi oldu, darp raporu aldı; fail gözaltına alınsa da ifadesinin ardından serbest bırakıldı.
-
İstanbul’da O.S., seks için anlaştığı seks işçisi trans Esra Ateş’i evinin önünde boğazını keserek öldürdü.
-
Kocaeli’nde ikisi erkek, biri kadın üç kişi, tanıdıkları trans kadınlar E.K., A.K. ve M.Ç.’yi silah zoruyla rehin aldı, darp etti ve evlerindeki para ile değerli eşyaları çaldı.
-
Iğdır’da T.R. (23), aynı mahallede yaşayan 74 yaşındaki Şefika Sezeri’ye tecavüz ettikten sonra bıçaklayarak öldürdü, kadının parasını ve cep telefonunu çaldı.
—
Manşet Fotoğrafı: Hülya Çetinkaya / csgorselarsiv.org