2014 – Erkek Şiddeti Çetelesi Raporu

bianet’in yerel ve ulusal gazetelerden, haber sitelerinden ve ajanslardan derlediği haberlere göre, erkekler 2014’te en az 281 kadını öldürdü, 109 kadın ve kız çocuğuna tecavüz etti veya tecavüz girişiminde bulundu, 560 kadını yaraladı, 140 kadın ve kız çocuğuna cinsel tacizde bulundu.

Cinayet

Erkekler 2014’te 281 kadın öldürdü. Kadın cinayetlerinde 2013’e göre yüzde 31’lik artış yaşandı. Erkekler 2010’da 271, 2011’de 257, 2012’de 165, 2013’te 214 kadını öldürdü. Son beş yılda erkekler toplam 1134 kadın öldürdüler.

Kadınların %20,64’ü boşanmak veya ayrılmak istediği için öldürüldü.

En az 58 kadın, öldürülmeden önce kocasından boşanmak veya sevgilisinden ayrılmak istediğini beyan etmiş, boşanma davası açmış ya da evden ayrılarak başka bir evde yaşamaya başlamıştı.

Kadınların %8,9’u devlet koruyamadığı için öldürüldü.

25 kadın, cinayetten önce koruma tedbir kararı çıkartmış ya da mülki amirliklere veya kolluk kuvvetlerine şiddet ve ölüm tehditleri nedeniyle şikayette bulunmuştu.

Kadın cinayetlerinin %3,9’unda katiller, daha önce başka şiddet vakaları nedeniyle yargılanmış, beraat ederek, afla ya da denetimli serbestlikle cezaevinden çıkmıştı.

Toplam 11 kadın, cezasız kalan saldırganlar tarafından öldürüldü.

✦ Kadınların Fail İlişkisi

Kadınların:

• %45,9’unu kocaları,
• %16’sını erkek akrabaları (kardeş, oğul, baba, kuzen vb.),
• %9,96’sını sevgilileri,
• %9,96’sını ise eski partnerleri (eski sevgili, eski koca, eski nişanlı) öldürdü.

Ayrıntılı dağılımda:

• 129 kadını kocaları,
• 28’ini sevgilileri,
• 16’sını eski kocaları,
• 11’ini eski sevgilileri,
• 4’ünü nişanlıları,
• 1’ini eski nişanlısı,
• 8’ini damatları,
• 1’ini eski damadı,
• 8’ini birliktelik teklifini reddettikleri erkekler,
• 2’sini tacizcileri,
• 14’ünü erkek kardeşleri,
• 8’ini oğulları,
• 7’sini babaları,
• 1’ini üvey babası,
• 16’sını diğer erkek akrabaları,
• 5’ini komşuları,
• 1’ini müşterisi,
• 5’ini arkadaşları veya tanıdıkları erkekler,
• 1’ini arkadaşının çocuğu,
• 4’ünü kocalarının kavga ettiği erkekler,
• 1’ini patronu,
• 1’ini iş arkadaşı,
• 2’sini annelerinin sevgilileri,
• 2’sini tanımadıkları erkekler öldürdü.
• Beş kadının faili ise yakalanamadı.

✦ Cinayet Yöntemleri

Kadınların:

• %59’u ateşli silahlarla,
• %29,89’u kesici aletlerle,
• %5,34’ü boğularak,
• %3,56’sı darp edilerek öldürüldü.

Ayrıntılı dağılımda:

• 101 kadın tabancayla,
• 65’i tüfekle,
• 84’ü kesici aletlerle,
• 10’u darp edilerek,
• 15’i boğularak,
• 1’i elektrik verilerek,
• 1’i işkenceyle,
• 3’ü yüksekten atılarak öldürüldü.
• Bir kadının öldürülme biçimi haberlerde yer almadı.

2014’te 3 kadın adliye önünde, 1 kadın cezaevi önünde öldürüldü.

✦ Faillerin Profili ve Sonrası

Cinayetlerden sonra katillerin:

• %12,48’i intihar etti,
• %3,9’u intihara teşebbüs etti,
• %8,9’u ise güvenlik güçlerine teslim oldu.

Toplamda 35 kadın katili intihar etti, 11’i intihara teşebbüs etti, 25’i ise cinayetin ardından teslim oldu.

Tecavüz

Erkekler 2014’te 109 kadın ve kız çocuğuna tecavüz etti veya tecavüz girişiminde bulundu.

Tecavüz mağdurlarının %32,11’ini çocuklar oluşturdu; 2014’te 12-17 yaş arası 35 kız çocuğu tecavüze uğradı.

Tecavüze uğrayanların %12,84’ü T.C. vatandaşı olmayan kadınlardı — turist, mülteci ya da çalışan olarak Türkiye’de bulunan 14 kadın tecavüze uğradı.

Mağdurların %4,5’i engelli kadın ve kız çocuklarıydı; 5 engelli kadın ve kız çocuğu tecavüze uğradı, bunlardan 18 yaşın altındaki birine zorla fuhuş yaptırıldı.

2014’te medyaya yansıyan tecavüz vakalarının %29,36’sında kadın ve kız çocukları fuhuş yapmaya zorlandı; toplam 32 kadın ve kız çocuğu zorla seks işçiliğine mecbur bırakıldı.

✦ Tecavüzcülerin Profili

Tecavüzcülerin:

• %56,8’i kadınların tanımadığı erkekler,
• %11,93’ü mevcut ya da eski partnerleri (koca, eski koca, sevgili, eski sevgili, sözlü),
• %11,93’ü ise arkadaşları veya tanıdıklarıydı.

Ayrıntılı dağılımda:

• 62 kadına tanımadıkları erkekler,
• 13’üne arkadaşları veya tanıdıkları,
• 13’üne eski veya yeni partnerleri (5 sevgili, 5 eski sevgili, 1 koca, 1 eski koca, 1 sözlü),
• 2 kadına iş arkadaşları,
• 1’ine patronu,
• 7’sine akrabaları,
• 4’üne hizmet aldıkları kişiler (şoför, esnaf, otel çalışanı vb.),
• 2’sine sağlık personeli,
• 1’ine köy korucusu,
• 1’ine polisler,
• 1’ine öğretmeni,
• 1’ine reddettiği bir erkek,
• 1 seks işçisine müşterisi tecavüz etti.

✦  Tecavüzün Mekanları

Tecavüzlerin:

• %44’ü kadınların alıkonulduğu mekanlarda,
• %25,69’u evlerde,
• %17,43’ü sokakta,
• %4,59’u araç içinde gerçekleşti.

Ayrıntılı dağılımda:

• 48 kadın alıkonulduğu mekanlarda,
• 28 kadın evlerinde,
• 19 kadın sokakta,
• 5 kadın otobüs, servis veya özel araçlarda,
• 3 kadın işyerinde,
• 2 kadın hastanede,
• 1 kadın apartman girişinde,
• 1 kadın otelde,
• 1 kadın mülteci kampında tecavüze uğradı.
• Bir tecavüz olayının gerçekleştiği yer haberlerde yer almadı.

Şiddet – Yaralama

Erkekler 2014’te 560 kadını yaraladı veya fiziksel şiddet uyguladı. Kadınların %12,85’i boşanmak istediği için şiddete maruz kaldı. Ayrıca %4,5’i 6284 sayılı yasa kapsamında yasal girişimlerde bulunmasına rağmen şiddet gördü.

✦ Faillerin Kimlikleri ve Kadınlarla İlişkileri

Kadınların:

• %66,96’sı partnerlerinden (koca, sevgili, nişanlı),
• %7,85’i eski partnerlerinden,
• %10,5’i erkek akrabalarından şiddet gördü.

Toplamda:

• 333 kadına kocaları,
• 41’ine sevgilileri,
• 1’ine nişanlısı,
• 32’sine eski kocası,
• 8’ine eski sevgilisi,
• 4’üne eski nişanlısı,
• 18’ine babaları,
• 8’ine erkek kardeşleri,
• 23’üne oğulları,
• 10’una diğer erkek akrabaları,
• 6’sına arkadaşları veya tanıdıkları,
• 6’sına damadı,
• 3’üne eski damatları,
• 9’una hizmet aldıkları erkekler (şoför, görevli vb.),
• 6’sına müşterileri,
• 8’ine birlikte çalıştıkları kişiler,
• 1’ine kiracısı,
• 6’sına yakınlarındaki kadınların eski partnerleri,
• 5’ine yakınlarındaki kadınların mevcut partnerleri,
• 8’ine komşuları,
• 1’ine mahalle muhtarı,
• 1’ine silahlı bir örgüt,
• 1’ine patronu,
• 1’ine polis memuru,
• 2’sine reddettiği erkekler,
• 18’ine tanımadıkları erkekler şiddet uyguladı.

✦ Şiddet Türleri ve Yöntemleri

Erkekler kadınların %69,82’sini darp etti, %16’sını bıçakla, %8,9’unu ateşli silahlarla yaraladı.

• 391 kadın darp edildi,
• 90 kadın bıçakla,
• 50 kadın ateşli silahlarla yaralandı,
• 4 kadın araçla ezildi veya araçtan atıldı,
• 1 kadın balkondan aşağı atıldı,
• 1 kadın boğulmaya çalışıldı,
• 2 kadın çekiç veya baltayla yaralandı,
• 1 kadına el bombası,
• 2 kadına Molotof kokteyli atıldı,
• 1 kadının evi yıkıldı,
• 1 kadının evi yakıldı,
• 2 kadına kezzap atıldı,
• 2 kadın silahla tehdit edildi,
• 6 kadın kaynar su veya benzinle yakıldı.

Taciz

Erkekler 2014’te 140 kadın ve kız çocuğunu taciz etti. Yaşların bilindiği vakalarda taciz mağdurlarının %67’sini 10-17 yaş arası kız çocukları oluşturdu.

Kadınların ve kız çocuklarının %65,7’si tanımadıkları erkekler tarafından taciz edildi. Tacizcilerin %10’u öğretmenlerdi.

✦ Tacizcilerin Profili

• 92 kadın ve kız çocuğunu tanımadıkları erkekler,
• 14’ünü öğretmenleri,
• 11’ini tanıdıkları veya arkadaşları,
• 6’sını akrabaları,
• 4’ünü patronları,
• 4’ünü eski kocaları veya ayrılmak istedikleri kocaları,
• 4’ünü esnaf ya da şoför gibi hizmet veren kişiler,
• 3’ünü komşuları,
• 2’sini sevgilileri taciz etti.

✦ Tacizin Mekânları ve Türleri

Taciz olaylarının %40’ı sokakta, %22’si dijital ortamda, %12,85’i okul veya dershanelerde yaşandı.

• 56 kadın ve kız çocuğu sokakta,
• 31’i internet ortamında,
• 18’i okul ve dershanelerde,
• 14’ü evde,
• 7’si toplu ulaşımda,
• 4’ü telefon aracılığıyla,
• 3’ü işyerinde,
• 2’si hastanede,
• 2’si dükkan gibi mekanlarda,
• 2’si özel araçlarda,
• 1’i asansörde tacize uğradı.

Bölgelere göre

* Bu veriler, 2014’te medyaya yansıyan şiddet vakalarına dayandırılarak hazırlanmıştır. Farklı illerde yaşanan erkek şiddeti olayları her zaman medyaya yansımamaktadır. Dolayısıyla çalışmada sunulan tablo sadece medyanın gördüğü, “haber olabilmiş” erkek şiddeti vakalarının bölgesel dağılımını yansıtmaktadır.

Erkek şiddeti vakalarının bölgesel kadın nüfusuna göre oranlanmasıyla oluşturulan endekste Türkiye İstatistik Kurumu’nun 2013 nüfus verilerinden faydalanılmıştır.

2014’te 1090 erkek şiddeti, cinayet, cinayete teşebbüs, taciz, cinsel şiddet, tecavüz ve yaralama vakası basına yansıdı. Bu vakaların 1088’inin gerçekleştiği iller haberlerde yer aldı.

Medyada yer alan haberlerin sayısı üzerinden incelendiğinde, en çok şiddet haberi Marmara bölgesinden geldi. Haberlerin yüzde 27’si Marmara, yüzde 18’i Karadeniz, yüzde 17’si Akdeniz, yüzde 14’ü İç Anadolu, yüzde 13’ü Ege, yüzde 7’si Güneydoğu Anadolu, yüzde 5’i Doğu Anadolu bölgesinden medyaya yansıdı: Marmara bölgesinde yaşanan 294 şiddet olayı, Karadeniz’de 198, Akdeniz’de 188, İç Anadolu’da 147, Ege’de 137, Güneydoğu Anadolu’da 75, Doğu Anadolu’da 49 şiddet vakası yerel ve ulusal medyada yer aldı. (İki vakanın yaşandığı şehir haberlerde yer almadı)

Medyada yer alan erkek şiddeti vakaları bölgesel kadın nüfusuna göre oranlandığında ise şiddet vakalarının en yoğun olarak Karadeniz’de yaşandığı görüldü. Karadeniz’i sırasıyla Akdeniz, Ege, Marmara, İç Anadolu, Güneydoğu Anadolu ve Doğu Anadolu takip etti.

Erkek şiddeti vakalarının bölgesel yoğunluğu üzerine Koç Üniversitesi Endüstri Mühendisliği Bölümü öğretim üyesi Yrd. Doç. Dr. Pelin Gülşah Canbolat tarafından hazırlanan indekse göre elde edilen veriler şöyledir:

Vakalar 0-10 puan üzerinden endekslendiğinde:

• 10 puanla Karadeniz Bölgesi, şiddet vakalarının en yoğun olduğu bölgedir. Medyaya yansıyan şiddet vakalarının bölgesel toplamı, bölgesel kadın nüfusuna bölündüğünde ortaya çıkan değer Karadeniz için 52,0.
• 7,4 puanla Akdeniz Bölgesi ikinci sıradadır. (Oran: 38,7)
• 5,3 puanla Ege Bölgesi üçüncü sıradadır. (Oran: 27,7)
• 4,9 puanla Marmara Bölgesi dördüncü sıradadır. (Oran: 25,5)
• 4,6 puanla İç Anadolu Bölgesi beşinci sıradadır. (Oran: 23,9)
• 3,8 puanla Güneydoğu Anadolu Bölgesi altıncı sıradadır. (Oran: 19,8)
• 3 puanla Doğu Anadolu Bölgesi, şiddet vakalarının en az görüldüğü bölgedir. (Oran: 15,7)

Türkiye ortalaması, 10 puanlık endeks üzerinde 5,5 olarak hesaplandı. Türkiye genelinde yaşanan şiddet vakalarının toplam kadın nüfusuna oranı da 5,5.

—

Manşet Fotoğrafı: Yusuf Çelik / csgorselarsiv.org